Najczęstsze mity o CBT

Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) to jedna z najczęściej stosowanych i najbardziej efektywnych form psychoterapii. Dzięki swojej skuteczności w leczeniu zaburzeń takich jak lęki, depresja czy zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, CBT zdobyła ogromną popularność na całym świecie. Jednak z jej rosnącą popularnością pojawiły się również liczne mity, które mogą zniechęcać potencjalnych pacjentów lub prowadzić do nieporozumień na temat tego, czym CBT naprawdę jest i jak działa.

W tym artykule rozprawimy się z najczęstszymi mitami na temat CBT, wyjaśniając, dlaczego nie są one zgodne z rzeczywistością.

Mit 1: CBT to „szybkie i powierzchowne rozwiązanie”

Często można usłyszeć, że CBT jest „terapią ekspresową”, która koncentruje się jedynie na doraźnym rozwiązywaniu problemów, zamiast docierać do ich źródeł. To jednak nie do końca prawda.

Fakty:

• CBT rzeczywiście jest terapią zorientowaną na cele i często przynosi stosunkowo szybkie rezultaty w porównaniu do innych form terapii. Jednak jej skuteczność wynika z konkretnej struktury i narzędzi, które pomagają pacjentom zmieniać myśli, emocje i zachowania w długoterminowy sposób.
• Terapia nie ignoruje źródeł problemów. Wręcz przeciwnie, pomaga pacjentom zrozumieć, jak przeszłe doświadczenia wpływają na ich obecne myślenie i reakcje.

Mit 2: CBT polega tylko na „pozytywnym myśleniu”

Jednym z najczęstszych błędnych przekonań jest to, że CBT to po prostu nauka myślenia pozytywnie, bez względu na rzeczywistość.

Fakty:

• CBT nie polega na ignorowaniu problemów i zamienianiu każdej negatywnej myśli na pozytywną. Zamiast tego, skupia się na realistycznym myśleniu. Chodzi o to, by zastąpić irracjonalne, negatywne myśli bardziej zrównoważonymi i realistycznymi przekonaniami.
• Przykładowo, myśl „Zawsze wszystko robię źle” można przeformułować na „Nie wszystko mi wychodzi, ale wiele rzeczy robię dobrze”.

Mit 3: CBT jest tylko dla osób z poważnymi problemami psychicznymi

Niektórzy uważają, że CBT jest przeznaczone wyłącznie dla osób z ciężkimi zaburzeniami, takimi jak depresja czy fobie, i nie nadaje się dla tych, którzy zmagają się z codziennym stresem lub mniejszymi trudnościami.

Fakty:

• CBT jest niezwykle wszechstronna. Może być stosowana zarówno w leczeniu poważnych zaburzeń, jak i w radzeniu sobie z codziennymi wyzwaniami, takimi jak zarządzanie stresem, poprawa relacji interpersonalnych czy rozwijanie umiejętności radzenia sobie z emocjami.
• Nawet osoby bez zdiagnozowanych zaburzeń mogą skorzystać z CBT, aby poprawić jakość życia.

Mit 4: CBT jest „uniwersalnym lekarstwem” na wszystko

CBT jest jedną z najlepiej przebadanych metod psychoterapii, co prowadzi do przekonania, że działa zawsze i na wszystko. Jednak to uproszczenie jest nieprawdziwe.

Fakty:

• Choć CBT jest bardzo skuteczna w leczeniu wielu zaburzeń, takich jak depresja, lęki czy zaburzenia odżywiania, nie jest odpowiednia dla wszystkich i we wszystkich przypadkach.
• W niektórych sytuacjach, takich jak głębokie traumy czy zaburzenia osobowości, inne podejścia terapeutyczne, takie jak terapia schematów, DBT czy EMDR, mogą być bardziej odpowiednie.

Mit 5: CBT ignoruje emocje i skupia się tylko na myśleniu

Niektórzy krytykują CBT, twierdząc, że nadmiernie koncentruje się na zmianie myśli i zachowań, a ignoruje emocje pacjenta.

Fakty:

• CBT traktuje emocje jako kluczowy element procesu terapeutycznego. Zmiana myśli i zachowań ma na celu wpływanie na emocje w sposób pozytywny.
• Terapeuci CBT często pomagają pacjentom rozpoznawać i regulować emocje, ucząc ich zdrowych sposobów radzenia sobie z trudnymi uczuciami.

Mit 6: CBT to „sztywna” terapia bez miejsca na indywidualność

Krytycy czasami opisują CBT jako terapię z góry narzuconą, w której terapeuta stosuje uniwersalny szablon, nie dostosowując się do indywidualnych potrzeb pacjenta.

Fakty:

• Chociaż CBT jest terapią strukturalną, każdy plan terapeutyczny jest dostosowywany do potrzeb i celów konkretnego pacjenta.
• Terapeuta uwzględnia indywidualne doświadczenia pacjenta, jego wartości, styl życia i priorytety, aby opracować skuteczną strategię pracy.

Mit 7: CBT jest tylko „terapią krótkoterminową”

CBT często jest określana jako terapia krótkoterminowa, co prowadzi do przekonania, że pacjent nie może liczyć na dłuższą współpracę z terapeutą, jeśli tego potrzebuje.

Fakty:

• Chociaż CBT jest zorientowana na osiągnięcie wyników w stosunkowo krótkim czasie (zazwyczaj od 12 do 20 sesji), w praktyce może być stosowana w dłuższej perspektywie, jeśli pacjent tego potrzebuje.
• Część osób korzysta z CBT w formie krótkoterminowej, aby rozwiązać konkretny problem, podczas gdy inni decydują się na dłuższą pracę nad bardziej złożonymi trudnościami.

Mit 8: W CBT terapeuta po prostu mówi pacjentowi, co robić

Istnieje przekonanie, że w CBT terapeuta działa jak instruktor, narzucając pacjentowi konkretne zadania i rozwiązania.

Fakty:

• CBT opiera się na współpracy między pacjentem a terapeutą. Terapeuta nie narzuca gotowych odpowiedzi, ale pomaga pacjentowi zrozumieć jego myśli, emocje i zachowania oraz wspólnie opracowuje strategie radzenia sobie z trudnościami.
• Pacjent odgrywa aktywną rolę w terapii, ucząc się samodzielnie radzić sobie z wyzwaniami.

Podsumowanie

CBT jest skuteczną, elastyczną i wszechstronną metodą terapii, która może pomóc w radzeniu sobie z wieloma problemami psychicznymi i emocjonalnymi. Jednak jej popularność sprawiła, że wokół tej formy terapii narosło wiele mitów. Rozprawienie się z tymi błędnymi przekonaniami pozwala lepiej zrozumieć, czym naprawdę jest CBT i jakie korzyści może przynieść. Zawsze warto podejść do terapii z otwartym umysłem, a w przypadku wątpliwości porozmawiać z wykwalifikowanym terapeutą, który pomoże wyjaśnić, jak CBT może zostać dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta.